Wczoraj (24.08) w Rzeszowie w Urzędzie Marszałkowskim z inicjatywy Caritas Diecezji Rzeszowskiej odbyło się spotkanie z udziałem parlamentarzystów i władz wojewódzkich a przede wszystkim osób i rodzin poszkodowanych w wyniku osuwisk z terenu kilku powiatów naszego województwa. Kolejny raz należy gratulować Caritas, Księdzu Biskupowi i naszej Diecezji, że włącza się bardzo aktywnie w pomoc poszkodowanym. Po przekazaniu pomocy materialnej tym razem spotkanie dotyczyło perspektywy docelowej pomocy ze strony różnych instytucji w rozwiązaniu problemów, które dotknęły tak wielu osób i rodzin na naszym terenie.
W tym jakże trudnym roku 2010 przyszło nam zmierzyć się z problemem szkód i zniszczeń osuwiskowych o skali dotychczas nie notowanej. Mieliśmy do czynienia już ze zdarzeniami osuwiskowymi w latach 2000 i 2005, ale było tych zdarzeń wówczas znacznie mniej. Obecnie Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego zanotował już blisko 400 zgłoszeń z całego obszaru naszego powiatu, najwięcej z gminy Czudec, następnie z gmin Strzyżów i Niebylec. Są to zdarzenia trudne i bardzo skomplikowane, bo przecież nierzadko doszło w wyniku osuwisk do uszkodzeń budynków mieszkalnych, w najbardziej drastycznych zdarzeniach do utraty przez ludzi najważniejszego dorobku całego życia, jakim jest dom i budynki towarzyszące... Na naszym terenie mamy 46 budynków mieszkalnych i 31 gospodarczych, które ze względu na osuwiska zostały wyłączone z użytkowania, a w związku z tym ok. 70 rodzin musiało zostać przeniesione w inne miejsce.
W świetle naszych uregulowań prawnych w tego typu zagrożeniach służbą wiodącą jest Inspekcja Budowlana, dlatego też to właśnie Inspektor Nadzoru Budowlanego wyznacza kolejne etapy działań w procesie likwidacji zaistniałych szkód i zagrożeń. W pierwszej fazie głównym celem naszych starań było uzyskanie środków na wykonanie ekspertyz budowlanych, które niejako zastępczo zostałyby wykonane zamiast mieszkańców poszkodowanych przez osuwiska czy powóź, gdyż byłoby to dla nich dodatkowym obciążeniem. To się udało i zdecydowano, że środki takie otrzymają samorządy gmin, które obecnie podpisały już umowy z zespołami wykonawców: geologów i inżynierów budowlanych, które obecnie pracują w terenie. Ekspertyza ta będzie bardzo istotna, gdyż to ona określi sposób postępowania z każdym obiektem, który następnie mocą nakazu Inspektora Nadzoru Budowlanego będzie musiał zrealizować dany właściciel. I tutaj będzie kluczowy moment w procesie odbudowy, gdyż musimy zapewnić dla poszkodowanych takie środki, aby to, co zostanie nakazane mogło zostać wykonane. W wielu przypadkach będzie to zabezpieczenie istniejącego budynku, ale będzie tez niemało takich, w których finałem procedury administracyjnej będzie nakaz rozbiórki domu czy innych obiektów. Dla poszkodowanych konieczne będzie więc przygotowanie możliwości zlokalizowania ich siedliska w nowym miejscu, zaczynając od działki budowlanej, na pieniądzach na jej zakup i budowę i samym procesie budowy kończąc.
Nowe rozwiązania dla osób poszkodowanych przez osuwiska wprowadziła Ustawa z dn. 6 sierpnia 2010 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działań żywiołu. Te nowe uregulowania znowu nakładają wiele nowych obowiązków przede wszystkim na samorządy gminne. W poszczególnych artykułach ustawy mówi się m.in. o możliwości wyznaczenia przez Gminy obszarów osuwiskowych, na których obowiązuje zakaz budowy, o możliwości uchwalenia miejscowego planu odbudowy, który w uproszczonych procedurach da możliwość budowy nowych obiektów budowlanych na innych terenach niż te, które objęte były działaniem żywiołu.
Nie wiemy jeszcze czy te rozwiązania będą dla nas przydatne i możliwe do zastosowania. W każdym bowiem przypadku konieczne będzie zastosowanie indywidualnych rozwiązań, dostosowanych indywidualnej sytuacji każdej poszkodowanej rodziny. Nie wiemy też jeszcze, ale wkrótce ta wiedza będzie dostępna, czy obecnie przygotowana pomoc w w formie zasiłków: do 20 do 100 tys. złotych będzie wystarczająca. W wielu przypadkach zapewne tak, ale będą i takie, w których trzeba będzie wyasygnować większe środki i tu oczekujemy na wprowadzenie nowych form pomocy. Do procesu odbudowy zniszczonych obiektów muszą być też użyte pieniądze z ubezpieczeń budynków, które w połączeniu z pomocą ze strony państwa powinny dać każdej rodzinie efekt finalny, jakim będzie likwidacja zagrożenia i mieszkanie w bezpiecznych warunkach, zaakceptowanych przez Inspekcję Nadzoru Budowlanego. Ten etap odbudowy właśnie się rozpoczyna.
